• سیاست خارجی، رکن اساسی کنشگری هر دولت در نظام بین‌الملل است. سیاست خارجی به معنای هنر درک موقعیت و بهره‌برداری از فرصت‌هاست. هیچ کشوری نمی‌تواند با تکیه بر اصول خشک و غیرقابل انعطاف، جایگاه خود را در نظام بین‌الملل حفظ کند.
• ماهیت این حوزه، برخلاف برداشت‌های ساده‌انگارانه، ایستا و مطلق نیست، بلکه همواره در معرض تغییر و تحول قرار دارد. در حقیقت، «تغییر» قاعده‌ای پایدار در روابط خارجی است.
• انعطاف‌پذیری نه نشانه ضعف، بلکه نشانه بلوغ سیاسی است. دولتی که قواعد بازی متغیر جهانی را نادیده می‌گیرد، در عمل میدان را به رقبای هوشمند واگذار می‌کند.
• در این میان، مهم‌ترین سرمایه یک کشور «ادراک درست از واقعیت» است. فقدان ارزیابی دقیق از توانمندی‌ها و محدودیت‌های داخلی، منجر به شکل‌گیری راهبردهایی می‌شود که بیشتر بر مبنای توهم و آرزو استوارند تا واقعیت عینی.
• چنین خطایی نه‌تنها موجب اتلاف منابع و زمان می‌شود، بلکه کشور را در معرض انزوا یا فرسایش تدریجی قرار می‌دهد که منجر به کاهش قدرت چانه‌زنی می‌گردد. سیاست خارجی نیازمند شجاعتِ دیدن ضعف‌ها و تبدیل آن‌ها به ظرفیت تعامل است.
• در این مسیر، بزرگ‌ترین آسیب، غلبه نگاه ایدئولوژیک و دشمن‌محور بر تصمیم‌سازی‌هاست. چنین نگاهی سیاست خارجی را به بن‌بست می‌کشاند. هیچ نظمی در جهان پایدار نیست؛ همان‌گونه که هیچ دشمن یا دوستی همیشگی وجود ندارد.
• کشورهایی که قادرند از مرزهای ذهنی عبور کرده و تعاملات خود را بر اساس منافع ملی بازتعریف کنند، معمولاً قدرت مانور بیشتری در صحنه جهانی می‌یابند.
• روابط بین‌الملل بیشتر میدان منافع است تا عرصه شعارها. هرگونه صُلب‌اندیشی، فرصت‌های دیپلماسی را می‌سوزاند و موجب می‌شود بازیگران کوچک‌تر با انعطاف بیشتر، جایگاه مؤثرتری در معادلات جهانی بیابند.
• در جهانی که موازنه قدرت پیوسته در حال دگرگونی است، حتی یک حرکت هوشمندانه می‌تواند تأثیر فراتر از توان واقعی یک کشور داشته باشد. تجربه نشان داده است که حتی بازیگران کوچک می‌توانند در بزنگاه‌های حساس، نقش‌آفرینی مؤثری در توازن قدرت ایفا کنند.
• شرط تحقق این امر، پرهیز از مطلق‌اندیشی و استفاده هوشمندانه از فرصت‌های دیپلماتیک است. در جهانی سیال، وزن کشورها بیش از آنکه تابع اندازه جغرافیا یا منابع طبیعی باشد، حاصل توانایی درک شرایط و سازگاری راهبردی با آن است.
• سیاست خارجی زمانی به بلوغ می‌رسد که توانایی انطباق با جهان متغیر را داشته باشد و از دیپلماسی به‌عنوان ابزاری برای ارتقای جایگاه ملی بهره گیرد.
https://www.instagram.com/reel/DOsONHCDtPd/?igsh=MXM0OG4zdzdzeWVxaQ==
